Introductie

Deze webpagina dient de klanten van Sunrock inzicht te geven in het ontwikkelproces van een PV Systeem, waarbij voornamelijk aandacht wordt besteedt aan de periode tot de start van de bouw. Tevens geeft dit document een beschrijving van de verwachtingen die partijen over en weer van elkaar mogen hebben.
Tijdlijn en milestones

Fase 1: Haalbaarheidsstudie + voorlopig ontwerp

Fase 2: Voorbereidingsfase

Fase 3: Bouwfase
Fase 4: Asset management fase

Tijdslijn en milestones

Hieronder is schematisch het ontwikkelproces uiteengezet, waarin de project milestones zijn opgenomen om tot realisatie te komen.

De ontwikkeling van een PV systeem kan globaal worden opgedeeld in 4 fases:
1. Haalbaarheidsstudie & voorlopig ontwerp
2. Detail engineering & voorbereidingsfase 3. Bouwfase
4. Asset management

De fases zijn op haar beurt weer opgedeeld in verschillende onderdelen, waarvan er voor het gehele proces 8 zijn opgenomen. Onder het betreffende onderdeel zijn de items uiteengezet die daarvoor moeten worden geregeld om uiteindelijk tot een volledig ontwikkeld en financierbaar project te komen (project close). Hierbij dient wel de uitdrukkelijke opmerking te worden geplaatst dat de volgorde waarin zaken plaatsvinden, per ontwikkeling verschillen. Het uitgangspunt is in ieder geval altijd om zoveel mogelijk zaken parallel aan elkaar te laten plaatsvinden zodat een tijdswinst kan worden behaald.

Sommige zaken zijn dikgedrukt. Hiermee heeft Sunrock willen aangeven wat de zaken zijn waarvoor Sunrock uitdrukkelijk assistentie/betrokkenheid van de klant nodig hebben. De niet-dikgedrukte zaken kunnen we doorgaans zonder directe betrokkenheid van de klant regelen. Verderop op deze pagina is een uitgebreidere beschrijving opgenomen van het proces. Het is aan te raden om dit een keer door te nemen en kan vervolgens worden gebruikt als naslagwerk.
Tijdlijn en Mijlpalen in fases

Achtergrond

Achtergrond Het startpunt van dit informatiedocument is dat de SDE(++) subsidie is aangevraagd en verkregen op naam van Sunrock. Vanaf het moment dat de subsidie is beschikt hebben de gebouweigenaar en Sunrock 1.5 jaar (in geval van < 1 Mwp projecten) of 3 jaar (in geval van > 1 Mwp projecten) om het project te ontwikkelen. Mede op basis van deze deadlines wordt gekeken welke projecten in aanmerking komen voor ontwikkeling. Echter, de wensen van de gebouweigenaren zijn hierin altijd leidend.
Zodra een ontwikkeling in de projectplanning komt, start het ontwikkelproces. Hierbij zijn vanuit Sunrock de volgende personen betrokken:
  • I. Project Developer: deze persoon is in de lead van de ontwikkeling, het eerste aanspreekpunt voor de klant en verantwoordelijk voor de coördinatie van de Project Manager en Project Associate aan. Tevens is de project Developer verantwoordelijk voor de commerciële afspraken met de gebouweigenaar en verzorgt doorgaans het contact met huurders.

  • II. Project Manager: deze persoon is vanuit een technisch oogpunt verantwoordelijk voor de ontwikkeling, verzorgt de communicatie met onze aannemers en eerste aanspreekpunt als het gaat om technische zaken. Tevens is de Project Manager verantwoordelijk voor het ontwerp en uitvoering van het project (de bouwfase).

  • III. Project Associate: deze persoon is verantwoordelijk voor de financiering van de projecten en eerste aanspreekpunt van de financiers en de RvO i.v.m. de SDE subsidie. Deze persoon heeft minder contact met de gebouweigenaren maar heeft een belangrijke rol om de financiering voor het project veilig te stellen.

Fase 1: Haalbaarheidsstudie & voorlopig ontwerp

1. Technische haalbaarheid

In deze fase wordt de technische haalbaarheid van een project onderzocht. Deze fase begint doorgaans met dat Sunrock informatie van het dak, de constructie en de netaansluiting opvraagt bij de gebouweigenaar of de property manager. Op basis van de ontvangen documenten voert de betrokken Project Manager van Sunrock een desk-research uit en plant eventueel een site-visit in. Hiervoor zal de property manager (en mogelijk de huurder) worden benaderd om toegang tot het dak en de transformator te verzorgen. Tijdens deze fase wordt specifiek gekeken naar bijvoorbeeld de draagkracht van het dak, de staat van de dakbedekking, type isolatie en beschikbare netcapaciteit.

Tegenwoordig raakt het elektriciteitsnet in bepaalde delen van Nederland snel vol, onder andere door de snelle groei van hernieuwbare energieprojecten. Hierdoor is het van belang om in een vroeg stadium ‘netcapaciteit te reserveren’. Dit regelt Sunrock voor de gebouweigenaar middels een eenvoudig volmacht. Indien de aansluiting van het gebouw op naam staat van de eigenaar, kan deze tekenen. Indien de aansluiting op naam staat van de huurder, dan dient de gebouweigenaar tekenen. Sunrock komt in dat geval graag in contact met huurder om dit direct met hen te regelen. Dit scheelt tijd voor de gebouweigenaar en eventuele vragen kan Sunrock eenvoudig beantwoorden.

2. Voorlopig ontwerp

Indien het project technisch haalbaar wordt geacht, geeft de Project Manager de aannemer opdracht tot het maken van een voorlopig ontwerp van het PV systeem.
Tijdlijn en milestones

Fase 1: Haalbaarheidsstudie + voorlopig ontwerp

Fase 2: Voorbereidingsfase

Fase 3: Bouwfase
Fase 4: Asset management fase

Fase 2: Voorbereidingsfase

3. Dakhuurovereenkomst

Zodra een project technisch haalbaar wordt bevonden start de voorbereidingsfase. Het startpunt hiervoor is dat Sunrock en de klant in gesprek gaan over de dakhuurovereenkomst. De dakhuurovereenkomst behelst de volledige set afspraken tussen de gebouweigenaar en Sunrock ten aanzien van het gebruik van het dak en het PV systeem, en is om die reden van belang voor de overige document/afspraken. Voor onze vaste klanten bestaat inmiddels een template huurovereenkomst op basis waarvan acceptabele afspraken voor de gebouweigenaar en Sunrock zijn opgenomen. Het uitgangspunt is dat dit template voor alle projecten kan worden gebruikt.
“De dakhuurovereenkomst behelst de volledige set afspraken tussen de gebouweigenaar en Sunrock ten aanzien van het gebruik van het dak en het PV systeem,”

4. Finaal ontwerp

Intussen hebben heeft de Project Manager, samen met de constructeur en de aannemer, in meer detail naar de stukken kunnen kijken om de precieze omvang van het PV systeem te bepalen. Dit is voor Sunrock van groot belang want pas als het ontwerp (vrijwel) finaal is heeft Sunrock zicht op de volledige omvang van het PV systeem, en dus de opbrengsten en kosten. Met deze informatie kan Sunrock haar business case afronden en de gebouweigenaar een finaal voorstel doen.

Sunrock is voor wat betreft haar financiële voorstel volledig transparant hoe de dakhuur tot stand komt en probeert de dakhuur voor de gebouweigenaar altijd te maximaliseren. Op het moment dat bijvoorbeeld ten opzichte van het voorlopige ontwerp meer panelen op het dak passen, zal zich dit vertalen in meer dakhuur. Indien het finale voorstel akkoord is, kan deze dakhuur in de huurovereenkomst worden opgenomen.
“Sunrock is voor wat betreft haar financiële voorstel volledig transparant hoe de dakhuur tot stand komt en probeert de dakhuur voor de gebouweigenaar altijd te maximaliseren.”
Pas wanneer partijen de huurovereenkomst tekenen en alle opschortende voorwaarden zijn vervuld of daarvan afstand is gedaan, kan Sunrock het contract met haar aannemer tekenen en de prijzen vastleggen. Omdat Sunrock tegenwoordig te maken heeft met sterk fluctuerende (stijgende) prijzen voor de zonnepanelen is het van belang de doorlooptijd tussen (i) tekenen huurovereenkomst en (ii) project closing, zo kort mogelijk te houden. Sunrock kan namelijk pas officieel opdracht geven zodra het project geclosed is (recht van opstal wordt gepasseerd door de notaris en financier geeft lening vrij) en onze aannemers kunnen tegenwoordig de geoffreerde prijzen niet voor lange tijd handhaven. Sunrock houdt deze tijdslijnen in de gaten en communiceert dit met de gebouweigenaar, maar zeker voor wat betreft de “deliverables” zoals hieronder uiteengezet onder 5. – welke doorgaans veel tijd in beslag kunnen nemen – is het voor de klant goed om te weten dat dit speelt. Sunrock is voor wat betreft haar financiële voorstel volledig transparant hoe de dakhuur tot stand komt en probeert de dakhuur voor de gebouweigenaar altijd te maximaliseren. Op het moment dat bijvoorbeeld ten opzichte van het voorlopige ontwerp meer panelen op het dak passen, zal zich dit vertalen in meer dakhuur. Indien het finale voorstel akkoord is, kan deze dakhuur in de huurovereenkomst worden opgenomen.

5. Goedkeuring derden

Het verkrijgen van goedkeuring van derden neemt doorgaans het meeste tijd in beslag binnen de voorbereidingsfase. We zien ook dat dit voor de gebouweigenaren de periode is waarin Sunrock het meest van hen vraagt. Desalniettemin is onze ervaring dat wanneer partijen hierbij goed samenwerken en duidelijk de verwachtingen scheppen, dit snel kan gaan. Onderliggend document probeert dit te bewerkstelligen.
“Het verkrijgen van goedkeuring van derden neemt doorgaans het meeste tijd in beslag binnen de voorbereidingsfase. We zien ook dat dit voor de gebouweigenaren de periode is waarin Sunrock het meest van hen vraagt. Desalniettemin is onze ervaring dat wanneer partijen hierbij goed samenwerken en duidelijk de verwachtingen scheppen, dit snel kan gaan.”
Toegangsprotocol: dit document moet worden afgestemd met de huurder en betreft afspraken over toegang (tijdens en na de bouw) en het gedeeld gebruik van de netaansluiting.

Het bouwen van het PV systeem is een complexe operatie en kan doorgaans enkele maanden in beslag nemen. De operatie van de huurder moet hier natuurlijk niet onder lijden. Daardoor is een goede afstemming met hen over toegang van groot belang. Onze ervaring leert dat een duidelijke, gezamenlijke, communicatie van de gebouweigenaar en Sunrock richting de huurder dat het pand wordt verduurzaamd, een belangrijk startpunt is.
“Het bouwen van het PV systeem is een complexe operatie en kan doorgaans enkele maanden in beslag nemen. De operatie van de huurder moet hier natuurlijk niet onder lijden. “
Dit betekent dat Sunrock – voor zover dit niet is gebeurd bij de site-visit – een introductie met huurder nodig hebben. Dit stemt Sunrock altijd goed af en de gebouweigenaar/de property manager zal vaak ook aanwezig zijn bij de meeting. Sunrock werkt hierbij met een template protocol dat op voorhand kan worden gedeeld indien gewenst. Doel van dit document is om de overlast voor de huurder tot een minimum te beperken en om vertragingen gedurende de bouw (en daardoor extra kosten) te voorkomen.

Het verschilt aanzienlijk per ontwikkeling hoeveel tijd dit proces in beslag neemt. Het is voor ons van belang deze discussie zuiver te houden en enkel afspraken over de toegang en (eventueel) gebruik van de netaansluiting te maken, en daarbij zaken tussen huurder en verhuurder zoveel mogelijk buiten beschouwing te laten.

Tijdens de kick-off meeting met huurder geeft Sunrock daarnaast een introductie tot onze energie propositie genaamd: Sunrock Energy. Onze ervaring leert dat huurders regelmatig de vraag stellen of zij direct de energie van het dak kunnen afnemen voor de bedrijfsvoering. Met deze propositie maakt Sunrock dat mogelijk.

Akkoord opstalverzekeraar: het is voor zowel de gebouweigenaar als Sunrock van belang dat de opstalverzekeraar op de hoogte is van de plaatsing van het PV systeem op het dak, en dat het pand als zodanig wordt gedekt onder de opstalverzekering. Hierbij zorgt Sunrock dat het ontwerp van het PV-systeem voldoet aan de eisen die worden gesteld door de opstalverzekeraar, dan wel dat eventuele vragen/opmerkingen van de verzekeraar naar tevredenheid worden beantwoord. Door de goedkeuring van de schriftelijke opstalverzekeraar te verkrijgen wordt voorkomen dat na realisatie aanpassingen aan het PV-systeem moeten worden gemaakt.

Dat neemt overigens niet weg dat een claim i.v.m. eventuele schade gemaakt door het PV-systeem in bepaalde gevallen wel bij Sunrock zal belanden. Hiervoor is Sunrock uiteraard goed verzekerd.

Sunrock heeft uiteindelijk een geschreven verklaring/email van een verzekeraar/klant nodig, waarin de opstalverzekeraar plaatsing van het PV systeem erkent en aangeeft dat het gebouw, na installatie van het PV systeem (conform ontwerp), verzekerd zal zijn onder de opstalverzekering. Ook hiervoor geldt dat de betrokkenheid van de gebouweigenaar, die richting een opstalverzekeraar/broker de urgentie duidelijk kan maken, het proces versnelt. Het is tevens van belang de opstalverzekeraar in een vroeg stadium te betrekken.

Sunrock heeft inmiddels veel ervaring met de verschillende verzekeraars uit de markt en kan de vragen/zorgen van verzekeraars goed wegnemen.

Opstalakte en volmachten: Sunrock blijft gedurende de huurtermijn eigenaar van het PV systeem. Om die reden is het van belang dat een opstalrecht wordt gevestigd op het gebouw ten behoeve van het PV systeem.

Voor het vestigen van het opstalrecht op het gebouw zal een opstalakte moeten worden ondertekend. Dit wordt gedaan door een notaris en om die reden is hiervoor een volmacht vereist, welke in beginsel dient te worden gelegaliseerd. Dit proces is beschreven op de volmacht zelf maar komt er in essentie op neer dat de notaris van Loyens & Loeff van een andere notaris een bewijs wenst dat de handtekening van de bevoegde persoon in kwestie is.

Indien op het pand een hypotheek is gevestigd zal ook een rangwissel dienen plaats te vinden. Hiervoor neemt Loyens & Loeff dan doorgaans direct contact op met de hypotheekverstrekkende bank om te regelen dat het opstalrecht ‘in rang komt voor de hypotheek’. Kort gezegd, Sunrock wil ervoor zorgen dat het opstalrecht en het hypotheekrecht (die beide op hetzelfde pand rusten), op een juiste wijze naast elkaar kunnen bestaan. Ook voor deze rangwissel is een volmacht noodzakelijk die, in geval van een Nederlandse bank, gelegaliseerd dient te worden en, in geval van een buitenlandse bank, moet worden voorzien van een apostille. Dit proces wordt doorgaans door de bedrijfsjurist van Sunrock en de bank geregeld. Desalniettemin kan dit een tijdrovende exercitie zijn. De grootste tijdswinst valt te behalen wanneer de klant haar hypotheekbank in een vroeg stadium inlicht van de voorgenomen plannen.

Over het algemeen is het verkrijgen van de volmachten het sluitstuk voordat kan worden doorgegaan met closing van het project en verstrekking van de opdracht aan de aannemer. Om die reden is het in deze fase essentieel dat Sunrock duidelijk de timing communiceert richting de klant wanneer de opdracht richting de aannemer moet, en dat de klant meewerkt om dit voor die tijd voor elkaar te krijgen.

6. Due diligence

Voordat de financiering wordt verleend zullen de technical-, legal- en insurance due diligence onderzoeken moeten worden afgerond. Deze onderzoeken worden niet enkel uitgevoerd om het ontwerp en uitvoering te laten controleren door een onafhankelijke expert, dit is tevens vanuit de financier een vereisten. Alles om uiteindelijk tot een veilig en goed gebouwd PV systeem te komen.

Zodra de due diligence onderzoeken afgerond zijn is alles gereed voor project closing en kan het opstalrecht worden gevestigd en de financiering getrokken.

Fase 3: Bouwfase

7. Bouwfase

De bouwfase kenmerkt zich over het algemeen doordat de commerciële betrokkene van de gebouweigenaar en Sunrock minder intensief bij dit project betrokken zijn. Over de praktische zaken ten aanzien van uitvoering zijn in de voorbereidingsfase dan ook idealiter al afspraken gemaakt met asset- of property manager, de huurder en de aannemer. De betrokken project manager zal vanuit Sunrock in deze fase in de lead zijn en het verschilt met ontwikkeling wie vanuit de gebouweigenaar/huurder dit proces leidt.

Een van de eerste stappen van de bouwfase is het inplannen van een kick-off met huurder. In deze meeting kan Sunrock en haar aannemer de plannen toelichten en in meer detail praktische zaken bespreken zoals de plek om materialen op te slaan, timing van de werkzaamheden en locatie van de steigers. Hierbij is het van groot belang dat de bouwwerkzaamheden de bedrijfsvoering van huurder zo min mogelijk in de weg zitten. In onze ervaring heeft de Project Manager vaak intensief contact met de huurder om dergelijke zaken te bespreken en zorgen weg te nemen. Tijdens de bouwfase zal de Project Manager ook herhaaldelijk op locatie komen kijken om te zien hoe de bouw vordert.

De bouw van het PV systeem zal, afhankelijk van de grootte van het project, enkele maanden in beslag nemen.

Fase 4: Asset Management fase

8. Management fase

Nadat de bouwfase is afgerond komt een project voor een lange periode in de Asset Management fase. Bij de start van deze fase vindt er standaard een fysieke overdracht ter plekke plaats van project management naar asset management, waarbij ook huurder en vastgoedeigenaar worden uitgenodigd om te zorgen dat het project naar wens is opgeleverd. Hierna wordt Asset Management in principe het centrale aanspreekpunt voor zowel technische als administratieve zaken (am@sunrock.com – +31621618142).

In de beginfase worden ook verschillende administratieve zaken geregeld en zo wordt onder andere de facturatie van de dakhuur opgestart.

Hierna monitort Sunrock het systeem op afstand. Indien nodig zal Sunrock of een van haar onderaannemers onderhoudswerkzaamheden uitvoeren. De onderhoudspartij zal verder minimaal 1 keer per jaar langskomen om het periodieke preventieve onderhoud uit te voeren.

Sunrock zal ook zelf minimaal 1 keer per jaar het project bezoeken voor een visuele inspectie. In de meeste gevallen wordt dan ook met de huurder gesproken of er bijvoorbeeld nog vragen en/of onduidelijkheden zijn wat betreft de PV installatie.

Na twee jaar zal verder een technische due diligence inspectie uitgevoerd worden door een onafhankelijk expert om te bepalen of de installatie nog steeds voldoet aan de geldende eisen en de installatie nog steeds deugdelijk is. Dit is tevens een voorwaarde van financier.

Onderhoudswerkzaamheden op locatie worden zoveel mogelijk van te voren aangemeld via het proces van vastgoedeigenaar, zodat huurder en vastgoedeigenaar op de hoogte zijn van de komst. In noodgevallen kan hier van afgeweken worden. Dit proces is beschreven in het toegangsprotocol, welke op voorhand is afgestemd met huurder.

Indien het voor het werk van derden nodig is om (een deel van) de PV installatie uit te schakelen of tijdelijk te verplaatsen dient vroegtijdig contact opgenomen te worden met de asset management afdeling van Sunrock. Urgente zaken (bijv. eventuele daklekkages) zijn hier natuurlijk een uitzondering op, en zullen met urgentie worden behandelend door Sunrock.